ABD’nin Osmanlı Devletinde misyonerlik faaliyetlerini rahatça yürütmek adına kurduğu en önemli kurumların arasında Robert Koleji yer alıyor. Yapımında ciddi anlamda para harcayan işadamı Christopher Robert’in soyadının verildiği okul o dönemde misyonerlik faaliyetlerinin merkezi haline geldi.

II.Abdulhamit döneminde çoğu okulun mevzuat dışı olarak eğitim vermesi de bu duruma zemin hazırladı. Kolejin kurucusu Cyrus Hamlin “Fatih Sultan Mehmet’in yaptığı surlardan (Rumeli Hisarı) daha yüksek bir yerde bulunmaktadır. Onlara hükmetmektedir. Robert Koleji’nin gücü manevidir ve ebedidir.” ifadeleriyle okulun sadece eğitim amacıyla yapılmadığı adeta bu sözlerle itiraf etti. İşte Robert Koleji’nin kuruluş hikayesi ve yürütülen misyonerlik faaliyetleri…

Hristiyan dünyasında misyonerlik faaliyetlerinin yürütülmesinde en kilit rolü oynayan kurumlardan birisi eğitim faaliyetleri oldu. Bu noktada Osmanlı devletinde içindeki misyonerlik ve azınlık okullarının geçmişi de bu zihniyetin bir eseri.

Nitekim Amerika Birleşik Devletleri’nin kendi sınırları dışında kurduğu ilk okullar Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yer alıyor. Bunlardan en kritik ve önemlisi de 1840’da İstanbul’da kurulan Robert Koleji’dir.

AMERİKA MİSYONERLİK FAALİYETLERİNE NASIL BAŞLADI?

Amerikalı Misyonerler Örgütünün kuruluşu 1810 yılında başlamış (American Board of Commissioners For Foreign Missions,ABCFM) ve kısaca “American Board” diye adlandırıldı.

ROBERT KOLEJİ’NİN KURUCUSU KİM?

Robert Koleji’nin kurucusu Cyrus Hamlin Eğitimini bitirdikten sonra Bangor Rahiplik Okulu’nda misyonerlik eğitimini aldı ve tayin yeri Afrika olsa da çok tehlikeli bir bölge olması sebebiyle kendisi Osmanlı Devleti’nde görev yapmayı tercih etti.

BÜYÜK ŞÖHRET KAZANDI

Sultan II. Mahmut’un son dönemlerine denk gelen bu tarihlerde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu kritik durumu dikkatle inceleyen Hamlin, hızlıca eğitim faaliyetlerine başladı ve ileride kuracağı Robert Koleji öncesi bir misyoner sıfatıyla 4 Şubat 1840 yılında ruhban okulunu faaliyete açtı.

Okulun öğrencisi olmayıp civar semtlerden gelen gençlerin de katılabileceği birçok kursların açılmasını sağlayan Hamlin, bu sayede büyük şöhret kazandı.

PROTESTAN İLKELERDE BİRLEŞİLDİ

Protestan ilkelerine bağlı bir Okulun kurulması için iş adamı Christopher Robert ile aynı gayede birleşen Hamlin, eski okulun Bebek’teki yerinde geçici olarak faaliyete başladı ve kısa süre sonra Rumelihisarı’ndaki Ahmet Vefik Paşa’ya ait arazi satın alarak yeni okulun inşaatını 1868 yılında bitirdi.

16 FARKLI DİN VE MİLLETTEN ÖĞRENCİYLE EĞİTİME BAŞLADI

Okulun yapımı için servetinin büyük bir kısmını harcayan işadamı Christopher Robert’in soy ismi verilen okul, bu tarihten itibaren tarihe Robert Koleji olarak geçti ve 16 farklı din ve millete mensup öğrenciyle de 1871’de eğitime başladı.

“1453’TE MÜSLÜMAN DESPOTİZMİ KURULDU”

Kolejin, özellikle Rumeli Hisarı’nın üstünde kurulması konusuna akabinde de o dönemin meşhur seyyahlarından Mary L. Ninde’nin, Hamlin’le bir araya geldiği zaman aralarında şu konuşma geçti:

“Amerika’nın keşfinden 40 yıl önce 1453’te Hıristiyan ordusunu yıkan Müslüman despotizmin kurulmasını sağlayan kuleler, politik olduğu kadar dîni bir dirilişe de tanıklık ediyor.

“SURLAR YIKILIP GİDECEK”

Cyrus Hamlin ayrıca şu ifadeleri kullandı:

Fatih Sultan Mehmet’in yaptığı surlardan (Rumeli Hisarı) daha yüksek bir yerde bulunmaktadır. Onlara hükmetmektedir. Bu binanın (Robert Koleji) gücü mânevîdir ve ebedîdir. O surların yıkılıp gittiğini görecektir.”

İNCİL OKUMA ZORUNLULUĞU

Okulun misyonerlik faaliyetlerinin odağında olması neticesinde okul kaydında öğrencilerin İncil okuma ve duaya katılma zorunluluğunu getirilmesi de bu noktada yaşananları gözler önüne serdi.

OKULLARIN ÇOĞU MEVZUAT DIŞI

II. Abdülhamit Dönemi’nde, maarif mevzuatı sıkı bir denetime tabi tutulmuş olsa da,1894 tarihinde yapılan denetimler sonucunda 4547 yabancı okulun sadece 498 tanesinin yasal bir zeminde olduğu, 4049 tanesinin ise mevzuat dışında” olduğu tespit edildi.

Enver Beşinci / Misyonerliğin arka bahçesi: ROBERT KOLEJİ

(AHaber)