Bugünkü duruşmada davayı açan “Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği”nin iddiaları dinlenecek. Danıştay, Bakanlar Kurulu Kararı’nı iptal ederse Ayasofya 89 yıl sonra yeniden cami olacak. 

Ayasofya’nın statüsü için karar günü geldi. Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davanın karar duruşması bugün görülüyor. Danıştay 10. Dairesi’nde görülecek tarihi duruşmada, davacı Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin iddiaları dinlenecek. Daire, söz konusu iddiaları ve dosyayı değerlendirerek bir karara varacak. Daire, yasa uyarınca kararı aynı gün açıklayabileceği gibi takip eden 15 gün içerisinde de açıklayabilecek. 

İPTAL EDERSE TEKRAR CAMİ OLACAK

Danıştay savcısı, görüşünde, Ayasofya’nın müze olarak kullanılmasının idarenin takdir yetkisinde kapsamında olduğunu ve hukuka aykırılık bulunmadığını kaydetmişti. Ancak savcı görüşünün karar üzerinde bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Daire, Ayasofya’yı müzeye dönüştüren Bakanlar Kurulu kararını hukuka aykırı bulur ve söz konusu kararı iptal ederse, Ayasofya’nın 89 yıl sonra tekrar cami yapılmasının önü açılmış olacak. İdare Yargılama Usulü Kanunu uyarınca, Danıştay 10. Daire, Bakanlar Kurulu kararının iptaline hükmeder ve bu karar kesinleşirse, kararın 30 gün içerisinde yerine getirilmesi gerekecek. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Kararların sonuçları” başlıklı 28. maddesinde, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez” deniliyor. 

HUKUK MÜCADELESİNİ 2005’TE BAŞLATTI

Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya’nın yeniden ibadete açılması için hukuk mücadelesini 2005’te başlattı. Davayı inceleyen Danıştay 10. Dairesi, 31 Mart 2008’de Ayasofya’nın müze olarak kullanılmasında hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek, davanın reddine karar verdi. Bu karara yapılan itirazı değerlendiren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu da 10 Aralık 2012’de dairenin kararını onadı. Davacının karar düzeltme talebi de Kurul tarafından 6 Nisan 2015’de reddedildi. Böylece Ayasofya’nın müze olarak kullanılmasına devam edildi. Ancak hukuk mücadelesini bırakmayan dernek 2016’da, Danıştay 10. Dairesi’ne yeni bir dava açtı. Söz konusu dava kapsamında Daire, Ayasofya’nın statüsüne ilişkin nihai kararını verecek.

AYM DE REDDETMİŞTİ

Dernek 2015’te de Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu. Başvuru dilekçesinde, Ayasofya’nın ibadete açılması yönündeki talebin reddedilmesinin din ve vicdan hürriyetini ihlal ettiği belirtildi. 13 Eylül 2018’de kararını açıklayan AYM, başvuruyu, “incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik” nedeniyle kabul edilemez buldu.